Ψείρες. Τι είναι η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής;

Ψείρες. Τι είναι η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής. Πως κολλάμε ψείρες, ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο, πως θα τις αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά.

Ψείρες. Τι είναι η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής;

Η φθειρίαση του τριχωτού της κεφαλής είναι μια παρασίτωση με πολύ υψηλή μεταδοτικότητα που πλήττει ιδιαίτερα συχνά τα παιδιά στους παιδικούς Σταθμούς, τα Νηπιαγωγεία και τα Σχολεία. Οφείλεται σε μόλυνση με την ανθρώπειος ψείρα του κεφαλιού.

Συνήθως η ανεύρεση ψειρών στο κεφαλάκι του παιδιού μας προκαλεί αναστάτωση και ανησυχία. Είναι πολύ σημαντικό όμως από την αρχή να έχουμε κατά νου ότι :

Στην περίπτωση της ψείρας αξίζει πραγματικά να γνωρίσουμε λίγο τον «εχθρό» για να κατανοήσουμε καλύτερα πως να τον αντιμετωπίσουμε:

Τι είναι η ψείρα;

Η ψείρα είναι ένα μικροσκοπικό ζωύφιο το οποίο τρέφεται μόνο με ανθρώπινο αίμα.

Η θηλυκή ψείρα ζει περίπου 1 μήνα και γεννά 7-10 αυγά την ημέρα, τις κόνιδες, τα οποία κολλάει στη βάση της τρίχας κοντά στο κρανίο. Όσο οι τρίχες μεγαλώνουν οι κόνιδες απομακρύνονται από το κρανίο. Από τις κόνιδες «γεννιούνται» καινούργιες ψείρες μέσα σε περίπου 8 μέρες.

Ενώ οι ώριμες ψείρες δε μπορούν να επιζήσουν για πάνω από 2 μέρες μακριά από το ανθρώπινο κεφάλι, οι κόνιδες μπορούν να επιβιώσουν μέχρι και για 10 μέρες μακριά μας (π.χ. στα ρούχα, τα κλινοσκεπάσματα, τις χτένες, τις πετσέτες, τα παιχνίδια ή τα χαλιά), ενώ μετά την εκκόλαψη, το άδειο «τσόφλι» μπορεί να παραμείνει κολλημένο στα μαλλιά για αρκετούς μήνες.

Πως κολλάμε ψείρες;

Η ψείρα μπορεί να μεταδοθεί από παιδί σε παιδί με άμεση επαφή των κεφαλιών τους ή και με την ανταλλαγή μολυσμένων προσωπικών αντικειμένων (κασκόλ, κτένα, τσιμπιδάκια, κορδέλες ).

Οι ψείρες κινούνται (σέρνονται) στο τριχωτό του κεφαλιού, αλλά δε μπορούν ούτε να πηδήξουν, ούτε να πετάξουν.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο να κολλήσουν ψείρες;

Οι ψείρες μπορεί να μολύνουν οποιονδήποτε, αλλά τα παιδιά ηλικίας 3-11 χρονών μοιάζει να κινδυνεύουν περισσότερο.

Οι ψείρες δεν κάνουν κοινωνικές διακρίσεις μια που μολύνουν πλούσιους αλλά και φτωχούς, καθώς και καθαρούς όπως και βρώμικους. Οι γονείς, να μη νοιώθετε ενοχές για την καθαριότητα του παιδιού ή του περιβάλλοντα χώρου.

Η κοινωνικοοικονομική ομάδα στην οποία ανήκετε δεν ενδιαφέρει τις ψείρες.Άλλες είναι οι προτιμήσεις τους.

Αν το παιδάκι της φιλενάδας σας δεν κολλάει εύκολα το χρωστά μάλλον στο τύπο των μαλλιών του (άγρια και σγουρά με μπούκλες μαλλιά) ή το φύλο του (αγοράκι) ή το χρώμα του (μελαχροινάκι) που δεν προτιμά η ψείρα.
Τα κορίτσια, και τα παιδιά με ίσια (λεία) μακριά μαλλιά μολύνονται ευκολότερα.

Στα σχολεία, τα νηπιαγωγεία, τους παιδικούς σταθμούς, τις παιδικές χαρές, τις κατασκηνώσεις και όπου υπάρχει συγχρωτισμός πολλών παιδιών οι ψείρες εξασφαλίζουν πανεύκολα τον επιούσιο.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι διατρέφονται μόνο με ανθρώπινο αίμα, δε μπορούν να πετάξουν ή να πηδήξουν και άρα τα παιδιά μας δεν κινδυνεύουν από κατοικίδια ή άλλα ζώα, στα οποία δεν προσκολλώνται για να τραφούν.

Φθειρίαση. Ποια είναι τα συμπτώματα;

Το κύριο σύμπτωμα της φθειρίασης είναι η έντονη φαγούρα στο κεφάλι. Το ξύσιμο του τριχωτού της κεφαλής προκαλεί γδαρσίματα, κακάδια ακόμα και τοπικές μολύνσεις, αλλά ακόμα και νευρικότητα και αϋπνία. Δεν είναι σπάνιο να βρίσκουμε μικρά κόκκινα καρούμπαλα στο τριχωτό του κεφαλιού και στον αυχένα( στο σβέρκο) του παιδιού μας.

Καμιά φορά κάνουν την εμφάνισή τους μικρά «γρομπαλάκια», οι λεμφαδένες, πίσω από τα αυτιά ή στο λαιμό και τον αυχένα μπορεί να είναι διογκωμένοι, κόκκινοι και ευαίσθητοι.

Φθειρίαση. Πως γίνεται η διάγνωση;

Εάν υποψιάζεστε, ότι το παιδί σας έχει ψείρες εξετάστε το κεφαλάκι του με ένα δυνατό φως χρησιμοποιώντας εάν θέλετε μεγεθυντικό φακό.

Οι ψείρες είναι γρήγορες και καταφέρνουν συχνά να κρυφτούν, όμως μοιάζει να σταματούν με το νερό και έτσι είναι ευκολότερος ο εντοπισμός τους σε βρεγμένα μαλλιά.

Στα μολυσμένα παιδιά μπορεί αν είμαστε τυχεροί να δούμε ψείρες που κινούνται(σέρνονται) στο τριχωτό του κεφαλιού (γκριζωπά μικροσκοπικά ζωύφια) και/ή ακίνητες ασπριδερές κόνιδες, στέρεα κολλημένες στις τρίχες συνήθως κοντά στη βάση τους.

Η σίγουρη διάγνωση μπαίνει με την ανεύρεση ψειρών στο τριχωτό του κεφαλιού με το «ξεψείριασμα», το οποίο γίνεται με ειδική πυκνή χτένα.

Το σωστό ξεψείριασμα περιλαμβάνει την παρακάτω διαδικασία :

Εάν βρούμε μόνο κόνιδες χωρίς ψείρες δε σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχει ενεργός φθειρίαση, καθώς κόνιδες μπορεί να βρεθούν και μήνες μετά από επιτυχή θεραπεία.

Οι ψείρες είναι δυσκολότερο να βρεθούν καθώς κινούνται και κρύβονται. Εάν δε βρίσκετε παρά μόνο κόνιδες σε ένα παιδί, που έχει κάνει πρόσφατα θεραπεία θα πρέπει να απομακρύνετε τις κόνιδες και να επαναλάβετε το ξεψείρισμα σε 3-4 μέρες.

Σε ένα παιδί όμως που δεν έχει υποβληθεί προηγουμένως σε θεραπεία επί ανεύρεσης κόνιδας συνιστάται αντιφθειρική αγωγή.

Πως μπορώ να θεραπεύσω το παιδί μου από τις ψείρες;

Εάν βρείτε ψείρες και/ή κόνιδες στο κεφαλάκι του παιδιού σας, αρχικά μην πανικοβάλεστε. Η φθειρίαση είναι παγκόσμιο φαινόμενο και συμβαίνει και στις …καλύτερες οικογένειες.

Σήμερα όμως διαθέτουμε πολλές εναλλακτικές λύσεις απαλλαγής από το ενοχλητικό παράσιτο. Στο εμπόριο κυκλοφορούν δεκάδες φθειροκτόνα σκευάσματα, ενώ στη διεθνή βιβλιογραφία βρίσκουμε οδηγίες ακόμα και για σωστό ξεψείριασμα αλλά και για διάφορα αθώα γιατροσόφια που στην ουσία στηρίζουν την δράση τους στην πρόκληση ασφυξίας στις ψείρες ( άπλωμα ελαιόλαδου, βουτύρου, μαγιονέζας, βαζελίνης κ.λ.π.).

Γενικά για να ξεφορτωθείτε τις ψείρες ακολουθείστε τον παρακάτω δεκάλογο:

Εάν θέλετε να αποφύγετε τα αντιφθειρικά φάρμακα ή το παιδί είναι πολύ μικρό(κάτω από 2χρονών) μια μέθοδος απομάκρυνσης των ψειρών από τα μαλλιά είναι το υγρό κτένισμα.

Βρέχουμε τα μαλλιά του παιδιού και προσθέτουμε κάποιο λιπαντικό(μαλακτικό μαλλιών), ξύδι(χρησιμοποιούμε 1/1ξύδι με νερό, γιατί το ξύδι έχει την ιδιότητα να διαλύει την κολλώδη ουσία που χρησιμοποιεί η ψείρα για να κολλήσει τις κόνιδες στα μαλλιά) ή ελαιόλαδο και κτενίζουμε όπως στο ξεψείριασμα για 15-30 λεπτά ανάλογα με το μήκος και το πάχος της τρίχας.

Επαναλαμβάνουμε κάθε 3-4 μέρες για 2 εβδομάδες από την τελευταία φορά που βρήκαμε ώριμη ψείρα. Η μέθοδος αυτή είναι χρονοβόρα και πρέπει να επαναλαμβάνεται για αρκετές εβδομάδες, είναι όμως πλήρως ασφαλής.

Στα φαρμακεία κυκλοφορούν διάφορα σκευάσματα σε διάφορες μορφές (σαμπουάν, λοσιόν, ζελέ, κρέμα κ.λ.π.) που περιέχουν φθειροκτόνες ουσίες και είναι αρκετά αποτελεσματικά.

Οι κυριότερες χρησιμοποιούμενες ουσίες είναι οι πυρεθρίνες (Nix, Ivaliten, Sitem), το μαλαθείο (Sicaril) και συνδυασμοί τους (Para- Plus). Τα περισσότερα από αυτά σκοτώνουν μόνο τις ζωντανές ψείρες και δεν καταστρέφουν τα αυγά τους (κόνιδες).

Έτσι, θα πρέπει να επαναλάβουμε τη θεραπεία μετά 7-10 μέρες(κάποιοι συνιστούν την 1η την 7η και την 14 μέρα ως πιο αποτελεσματικό θεραπευτικό σχήμα) για να εξολοθρεύσουμε και τις νέες ψείρες που στο μεσοδιάστημα θα έχουν εκκολαφτεί.

Αυτές οι ουσίες απορροφούνται ελάχιστα από το δέρμα, αλλά είναι φρόνιμο να μη τις χρησιμοποιούμε σε μικρά παιδιά ηλικίας κάτω των 2 χρόνων, αλλά και να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες χρήσης των κατασκευαστών.

Για τις περιπτώσεις των μικρότερων παιδιών αλλά και των εγκύων καθώς και των μανάδων που θηλάζουν, υπάρχουν αρκετές πιο φυσικές εναλλακτικές που στηρίζονται κυρίως σε προϊόντα όπως αιθέρια έλαια και φυτικά εκχυλίσματα (LiceFree Frezyderm, Itax DUCRAY, Apaisyl poux κ.α.)

Μετά την τοπική θεραπεία φορέστε στο παιδί καθαρά ρούχα και πλύνετε τα ρούχα που φορούσε, τα κλινοσκεπάσματα, τις πετσέτες σε ζεστό νερό 60^ο C και στεγνώστε τα με ζεστό αέρα στο στεγνωτήριο (αν υπάρχει) για τουλάχιστον 20 λεπτά ή στον ήλιο για όσο γίνεται περισσότερο.

Πλύνετε με σχολαστικότητα με ζεστό νερό για τουλάχιστον 5 λεπτά οποιοδήποτε αντικείμενο χρησιμοποίησε το παιδί στη διάρκεια των τελευταίων δύο ημερών.

Αντικείμενα που δεν είναι δυνατόν να πλυθούν και θεωρούμε ότι το παιδί μας έχει χρησιμοποιήσει τα φυλάσσουμε κλεισμένα σε μια πλαστική σακούλα για 2 εβδομάδες (οι ζωντανές ώριμες ψείρες θα πεθάνουν σε 2 μέρες και οι κόνιδες θα εκκολαφθούν και θα πεθάνουν σε συνολικά 2 εβδομάδες).

Στη συνέχεια απλώς σκουπίστε με την ηλεκτρική σκούπα πατώματα και έπιπλα, καθώς και τα καθίσματα του αυτοκινήτου. Δε χρειάζεται να κάνουμε απολυμάνσεις στο σπίτι μας με ψεκασμούς.

Εξετάστε τα μαλλιά και το κεφάλι όλων των μελών της οικογένειας και θεραπεύστε όσους έχουν μολυνθεί.

Ενημερώστε το σχολείο του παιδιού. Μετά το υγρό κτένισμα ή την εφαρμογή της τοπικής φαρμακευτικής αγωγής το παιδί μπορεί να επιστρέψει στο σχολείο.

Μη χρησιμοποιείτε ή ανταλλάσσετε χτένες, βούρτσες μαλλιών, καπέλα, σκούφους, πετσέτες, κλινοσκεπάσματα, παιχνίδια και γενικώς αντικείμενα που χρησιμοποιεί άτομο που έχει φθειρίαση του τριχωτού του κεφαλιού.

Εάν έχουμε κοιμηθεί στο ίδιο κρεβάτι με άτομο που έχει ψείρες πρέπει να υποβληθούμε σε θεραπεία.

Φθειρίαση. Πότε θα πρέπει οπωσδήποτε να μας εξετάσει γιατρός;

Εάν μετά από 8-12 μέρες από την εφαρμογή της θεραπείας μας συνεχίζουμε να βρίσκουμε ζωντανές ψείρες στο κεφαλάκι του παιδιού μας ή αν υπάρχουν σημεία λοίμωξης (κόκκινα γρουμπούλια στο κεφάλι, τοπικό οίδημα-πρήξιμο, πόνος ή πύον) από το ξύσιμο, τότε είναι προτιμότερο να επικοινωνήσουμε με το γιατρό μας.

Ίσως να πρέπει να αλλάξουμε αντιφθειρικό φάρμακο λόγο αντοχής των ψειρών («μαθαίνουν» να επιβιώνουν της θεραπείας και το φάρμακο δεν τις σκοτώνει) και να αντιμετωπίσουμε την τοπική λοίμωξη.

Εάν η μαμά είναι έγκυος ή θηλάζει και έχει κολλήσει ψείρες πριν οποιαδήποτε θεραπεία ζητείστε τη γνώμη του γιατρού σας.

Νίκος Βαράκης | Πηγή: Iator.gr