Η Φάβα Σαντορίνης είναι διάσημη για τη μοναδικότητα που της δίνει το έδαφος της Σαντορίνης. Καλλιεργείται πάνω στο ηφαιστιογενές έδαφος του νησιού και μετά από μια σειρά εργασιών, που εδώ και χρόνια εφαρμόζουν οι κάτοικοι του, παράγεται ο περιζήτητος καρπός της.
Το φυτό από το οποίο προέρχεται η φάβα είναι το λαθούρι, το οποίο στη Σαντορίνη καλλιεργείται εδώ και 3600 χρόνια. Σήμερα όμως, η καλλιέργειά του τείνει να εξαφανιστεί αφού βρίσκεται σε ελάχιστα μέρη, σε μικρές ποσότητες, κυρίως στις Κυκλάδες, και ειδικά στην Σαντορίνη. Το όσπριο αυτό διατηρήθηκε λόγω της επιμονής κάποιων γεωργών στην Σαντορίνη, που κράτησαν δικό τους σπόρο από γενιά σε γενιά με σεβασμό στην παράδοση.
Φάβα Σαντορίνης – Χαρακτηριστικά
Η φάβα Σαντορίνης είναι αναγνωρισμένη από την ΕΕ ως Προϊόν Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και την βρίσκουμε σε μορφή συσκευασμένου – μεταποιημένου προϊόντος.
Είναι οι αποξηραμένες, αποφλοιωμένες και θρυμματισμένες κοτυληδόνες του φυτού Lathyrus Clymenum L. της οικογένειας των ψυχανθών Οικ. Fabaceae. Το χρώμα της είναι υποκίτρινο, και το σχήμα της πεπλατυσμένο δισκοειδές με διάμετρο περίπου 2mm. Έχει ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (20%) και υδατάνθρακες (63%), μέγιστη υγρασία 13% .
Οι φυσικοχημικές ιδιότητες της Φάβας Σαντορίνης επιτρέπουν να μαγειρεύεται πολύ εύκολα (μικρός χρόνος βρασίματος) και να χυλώνει ομοιόμορφα, αποκτώντας μοναδικούς οργανοληπτικούς χαρακτήρες, εξαιρετική αφρώδη υφή και χαρακτηριστική υπόγλυκη γεύση.
Η φάβα της Σαντορίνης είναι απαλή και γλυκιά στη γεύση. Την ιδιαίτερη γεύση τη χρωστά στο μικροκλίμα και τη σύνθεση του εδάφους της Σαντορίνης.
Φάβα Σαντορίνης – προτάσεις
Γευτείτε τη Φάβα φρεσκοβρασμένη με μόνο τα αρώματά της και λίγο λαδάκι ως ορεκτικό.
«Παντρεμένη» με ντομάτα, κρεμμυδάκια και κάπαρη. Επίσης μπορείτε να την φάτε με σάλτσα από μελιτζάνα ή με κομματάκια χοιρινού ως κανονικό γεύμα. Φτιάξτε φαβατόσουπα, κεφτεδάκια φάβας, φαβατόρυζο ακόμα και ομελέτα με φάβα !
Φάβα στα Λατινικά, λέγεται το κουκί (Faba). Είναι ο νόστιμος πουρές από τα γνωστά σε όλους μας κουκιά.
Φάβα όμως μπορεί να παρασκευαστεί και από ένα ξεχωριστό όσπριο, διαφορετικό από την φακή με την οποία συνήθως συγχέεται, που προέρχεται από το φυτό Λαθούρι, ένα είδος κουκιού (κύαμος), ψυχανθές και δικοτυλήδονο με την βοτανική ονομασία : Λάθυρος ο ήμερος. Τα αλεσμένα τα σπέρματα του λαθουριού ή βρασμένα σε μορφή πηχτού χυλού αποτελούν το μαγειρικό παρασκεύασμα γνωστό στο ευρύ κοινό ως φάβα.
Στο εμπόριο επικράτησε να ονομάζεται φάβα ένα άλλο όσπριο που δεν είναι κουκί, ο ξερός αρακάς ή μπιζέλι σπασμένο στα δύο το οποίο κυκλοφορεί σε δύο τύπους : η κίτρινη φάβα από μπιζέλια(split peas wallow bean) και η πράσινη φάβα από μπιζέλια (split peas green bean).
Η πιο φημισμένη φάβα στην χώρα μας είναι αυτή της Σαντορίνης, έχει χρώμα ωχρό κίτρινο και είναι το χωρισμένο στα δύο χοντροαλεσμένο κουκί, το Λαθούρι. Κυκλοφορεί στο εμπόριο με τις εξής ονομασίες: Split Tohilban, Horse Bean, Field Bean, Vetch Bean, Broad Bean-Grain. Είδη φάβας καλλιεργούνται και σε άλλα νησιά του αιγαίου, ενώ το Πλωμάρι της Λέσβου έρχεται πρώτο σε κατανάλωση της κλασσικής φάβας από κουκιά σε όλη την Ελλάδα.