Τα Αισθητικά Δάση στη χώρα μας είναι φυσικά ή τεχνητά δημιουργημένα δάση που έχουν ιδιαίτερη αισθητική, υγιεινή και αναψυχική αξία και στα οποία επιβάλλεται η προστασία της χλωρίδας, της πανίδας και του ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους τους.
Αισθητικά δάση. Τι και ποια είναι τα 19 στην Ελλάδα
Τα Αισθητικά δάση είναι μια κατηγορία προστατευόμενων φυσικών περιοχών που ο σκοπός ύπαρξης τους είναι η ανθρώπινη αναψυχή και κατά δεύτερο λόγο η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Η βλάστηση, η ομορφιά του τοπίου, η ύπαρξης αξιόλογης χλωρίδας και πανίδας, οι γεωμορφολογικοί σχηματισμοί, τα στάσιμα ή ρέοντα ύδατα είναι μεγάλης αξίας και προσφέρονται για αναψυχή.
Τα δάση αυτά μπορεί να περιέχουν και σπάνια είδη, ενδημικά είδη ή είδη που απειλούνται με εξαφάνιση.
Τα δάση αυτά διαμορφώθηκαν για να ικανοποιούν τις ανάγκες των επισκεπτών για αναψυχή και είναι συνολικά 19 στην Ελλάδα.
Φοινικόδασος του Βάι στην Σητεία Λασιθίου
Το Φοινικόδασος του Βάι βρίσκεται στην Κρήτη, στο νομό Λασιθίου.
Βρίσκεται στο ανατολικό άκρο της Κρήτης δίπλα στη θάλασσα, συγκεκριμένα στις κρητικές ακτές του Καρπάθιου πελάγους, λίγο βορειότερα από το χωριό Παλαίκαστρο και σε απόσταση 20 περίπου χιλιομέτρων από τη Σητεία.
Είναι ένα από τα 19 Αισθητικά Δάση της Ελλάδας στα οποία εντάχθηκε το 1973. Ο λόγος ένταξής του στην κατηγορία προστατευόμενων φυσικών περιοχών είναι η ύπαρξη του ενδημικού Κρητικού φοίνικα.
Ο συγκεκριμένος φοίνικας είναι γνωστός από τη Μινωική εποχή και ονομάζεται φοίνικας του Θεόφραστου (Phoenix theophrastii).
Η έκταση του δάσους είναι 20 εκτάρια και η ονομασία του προέρχεται από την τοπική διάλεκτο, στην οποία οι φοίνικες ονομάζονται Βάγιες ή Βάγια (Βάι).
Είναι η πιο μεγάλη έκταση φοινίκων Phoenix theophrastii που υπάρχει στην Κρήτη, καθώς στις άλλες περιοχές του νησιού (περίπου 10) απαντώνται μόνο μικρές συστάδες ή άλση (Πρέβελη, Άγιος Νικήτας), δεν υπάρχει όμως εκτεταμένο δάσος.
Το φοινικόδασος είναι περιφραγμένο. Στην περιφραγμένη περιοχή υπάρχει μία μικρή πηγή, η οποία τροφοδοτεί ένα, επίσης μικρό, ρυάκι. Στο ανατολικό άκρο του, προς την παραλία, υπάρχουν θίνες, έδαφος ιδιαίτερα ευνοϊκό για την ανάπτυξη των φοινίκων.
Η τοποθεσία του Βάι είναι ιδιαίτερα σημαντική για όλη την Ευρώπη, λόγω της μοναδικότητάς της: πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν είναι γνωστό δάσος από Phoenix theophrastii.
Δάσος Κουρί Αλμυρού – Μαγνησία
Το Δάσος Κουρί είναι αισθητικό πεδινό δρυοδάσος στην περιοχή του Δήμου Αλμυρού του Νομού Μαγνησίας, 1 χλμ βορειοδυτικά της πόλης του Αλμυρού και 500 μέτρα από το Δ.Δ. της Ευξεινούπολης. Έχει επίσης χαρακτηριστεί Περιοχή Βιογενετικού Αποθέματος και έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000.
Παλαιότερα κάλυπτε περίπου 20.000 στρέμματα από το Νεοχωράκι έως την παραλία του Αλμυρού και από τα ρέματα του Πλατάνου έως και το Χολόρεμα κοντά στο Αϊδίνι. Αποτελούσε φυσική συνέχεια της χλωρίδας του όρους Όθρυς. Σήμερα, το Δάσος καταλαμβάνει 1.200 στρέμματα (10 ha) σε περίφραξη.
Ως πεδινό δρυοδάσος, πρόκειται για σπάνιο οικοσύστημα στην Ελλάδα. Επίσης. Έχει σημαντική αξία ως χώρος περιβαλλοντικής ενημέρωσης πολιτών, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μαθητών και αναψυχής.
Καλύπτεται κατά κύριο λόγο από χνοώδη δρύ (quercus pubescens) μέσου όρου ηλικίας 160 χρόνων, αλλά στο δάσος απαντώνται επίσης βελανιδιές (quercus ithaburensis var. macrolepis) καθώς και ποδισκοφόροι (quercus pendunculiflora).
Σήμερα παρατηρείται πρόβλημα στην αναγέννηση του δάσους λόγω της εισαγωγής σε αυτό αγριοπροβάτων, ζαρκαδιών και πλατωνιών.
Δάσος της Καισαριανής στη Δυτική πλευρά του Υμηττού
Το αισθητικό δάσος της Καισαριανής βρίσκεται στη Δυτική πλευρά του Υμηττού και συνορεύει προς Β,Α και Ν με τις βραχώδεις πλαγιές του Υμηττού και στα Δ με την Πανεπιστημιούπολη Αθηνών και τους δήμους Καισαριανής και Βύρωνα. Η συνολική έκταση του δάσους είναι 6.400 στρέμματα.
Οι αναδασωτικές επεμβάσεις στο σύνολο του αισθητικού δάσους είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός μωσαϊκού βλάστησης, όπου κυριαρχεί το πεύκο (τραχεία πεύκη) σε αμιγείς συστάδες ήσε ανάμειξη με κυπαρίσσι και με πλατύφυλλα είδη, όπως κουτσουπιά, χαρουπιά και χνοώδη δρυ.
Στις βραχώδεις περιοχές υπάρχει το πεύκο μαζί με πουρνάρι και αγριελιά. Το δάσος διασχίζουν τα ρεύματα του Ηριδανού και του Κουταλά, με διεύθυνση από την ανατολή προς τη δύση.
Το αισθητικό δάσος φιλοξενεί αξιοθέατα όπως τη Μονή Καισαριανής, οι εκκλησίες του Αγ. Μάρκου και των Ταξιαρχών, το ξωκλήσι της Ανάληψης, τα μοναστήρια του Αγ. Ιωάννη Προδρόμου και του Αγ. Γεωργίου Κουταλάς.
Οι χώροι που περιβάλλουν τα αξιοθέατα αυτά αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερη βαρύτητα, δεδομένου ότι αποτελούν σημεία έντονης πίεσης από τους επισκέπτες.
Η φροντίδα της βλάστησης εγγυάται τόσο τη διατήρηση και προστασία του φυσικού πόρου όσο και τη διαρκή δυνατότητα της περιοχής να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κοινού για αναψυχή.
Κοιλάδα Τεμπών στη Θεσσαλία
Τα Τέμπη ή Κοιλάδα των Τεμπών είναι μια κοιλάδα της Ελλάδας που σχηματίζεται ανάμεσα στον Όλυμπο και την Όσσα.
Η κοιλάδα έχει μήκος 10 χιλιόμετρα, ενώ στο στενότερο σημείο της σχηματίζεται φαράγγι με πλάτος 25 μέτρα και βάθος περίπου 500 μέτρα.
Στο εσωτερικό της ρέει ο ποταμός Πηνειός, ο οποίος στη συνέχεια εκβάλλει στο Αιγαίο.
Τα Τέμπη αποτελούν το κύριο πέρασμα από τη Μακεδονία στη Θεσσαλία γι’ αυτό τον λόγο η περιοχή είχε μεγάλη σημασία από την αρχαιότητα.
Δάσος Καραϊσκάκη Καρδίτσας
Είναι μια περιοχή κοντά στα χωριά Μουζάκι και Μαυρομμάτι Καρδίτσας, έκτασης 2.500 στρεμμάτων περίπου.
Περιλαμβάνει νεαρό δρυοδάσος μικτό με αείφυλλα στοιχεία (πουρνάρια, φυλλίκια, γαύρους, οστριές, σφενδάμια, κοκκορεβυθιές), καθώς και υγρόφιλη βλάστηση σε ορισμένες υγρές θέσεις (πλατάνια, φτελιές).
Επίκεντρο της περιοχής αποτελεί το μοναστήρι του Αγ.Γεωργίου και η Σπηλιά του Καραϊσκάκη, στην οποία κατά την παράδοση γεννήθηκε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης.
Από τη σπηλιά φαίνεται πανοραμικά ο Θεσσαλικός κάμπος. Στην περιοχή υπάρχουν αρκετά μοναστήρια που έχουν εγκαταλειφθεί.
Δάσος Πευκιάς Ξυλοκάστρου
Μπαίνοντας στο Ξυλόκαστρο από την Παλαιά Εθνική Οδό, ανάμεσα στους οικισμούς του Ξυλοκάστρου και της Συκιάς, εκτείνεται ένα φυσικό πευκοδάσος, έκτασης 275 στρεμμάτων, κατά μήκος του Κορινθιακού κόλπου.
Χαλέπιος πεύκη, σχίνο, μυρτιά, λυγαριά, κέδρος, φοινικικόπουρνάρι, αλμυρίκι, αρκουδόβατο, αγριοκάλαμο, κουνούκλα, θυμάρι, αφάνα και άλλα 17 φυτά έχουν αναπτυχθεί στην υφάλμυρη αυτή ζώνη.
Συνολικά περιέχονται 83 διαφορετικά είδη χαρακτηρίζοντας τον Πευκιά ένα πολύ καλό βοτανικό κήπο,χαρακτηρισμένο ως Αισθητικό Δάσος.
Δάσος Πανεπιστημιούπολης Πατρών
Βρίσκεται πάνω (ΝΑ) από την Πανεπιστημιούπολη της Πάτρας και αποτελεί δασωμένη περιοχή των λεκανών απορροής δύο χειμάρρων.
Δάσος Ιωαννίνων – Τεχνητό αμιγές πευκοδάσος
Τεχνητό αμιγές πευκοδάσος, τραχείας πεύκης, ηλικίας 80-90 ετών που εκτείνεται στις παρυφές τις πόλης των Ιωαννίνων σε 3-4 λόφους, και τείνει να γίνει ένα αστικό άλσος αφού ήδη έχει κυκλωθεί από την οικιστική επέκταση της πόλης.
Αν και υπάρχει καλή ανάπτυξη και υγεία στο δάσος άρχισε η διάσπασή του από ανεμοθλασίες και χιονοριψίες ή ξηράνσεις που οφείλονται σε έλλειψη φωτός.
Στον υπώροφο άρχισε φυσική εγκατάσταση αυτόχθονων ειδών (δρυός, οστριάς, γαύρου, φτελιάς, κοκκορεβυθιάς, σφενδαμιών κ.α.) η οποία υποβοηθείται από φυτεύσεις που κάνει το δασαρχείο Ιωαννίνων που έχει τη διαχείρισή του.
Το έδαφός του είναι αβαθές αλλά ρωγμώδες και μπορεί να υποδεχθεί τέτοια είδη.
Δάσος Φαρσάλων – Οργανωμένος χώρος αναψυχής
Αναδασωμένο άλσος με πεύκα και κυπαρίσσια, καθώς και νησίδες φυσικής βλάστησης. Οργανωμένος χώρος αναψυχής.
Δάσος Στενής στις νότιες πλαγιές της Δίρφης
Το Αισθητικό Δάσος Στενής βρίσκεται στις νότιες πλαγιές της Δίρφης και αποτελείται από πεύκα, έλατα, καστανιές και πλατάνια.
Είναι ιδιαίτερης αισθητικής ομορφιάς, καθώς μάλιστα εντός του και γύρω του ρέουν πολλά ρυάκια, με νερά χειμώνα και καλοκαίρι, ενώ το διασχίζουν και αρκετά μικρά φαράγγια.
Στο δάσος υπάρχουν και αρκετά σπάνια αγριολούλουδα, όπως η παιωνία και η πρίμουλα. Σημαντική είναι και η ορνιθοπαγίδα με τα διάφορα είδη πουλιών, όπως ο φιδαετός, ο πετρίτης κ.α
Το Δάσος Κισσάβου ή Όσσα αποτελεί έναν τεράστιο βοτανικό κήπο
Ο Κίσσαβος ή Όσσα αποτελεί έναν τεράστιο βοτανικό κήπο για την αφθονία και ποικιλία της βλάστησής του.
Γι’ αυτό μια έκταση 169.000 στρεμμάτων (που περιλαμβάνει και ακτογραμμή μήκους 4,4 χιλιομέτρων) στο ΒΑ τμήμα του βουνού έχει χαρακτηριστεί Αισθητικό Δάσος.
Χαμηλά στο βουνό φύονται αείφυλλα-πλατύφυλλα, όπως αριές, κουτσουπιές, ρείκια, κουμαριές αλλά και άφθονα ποώδη (θυμάρι, ρίγανη).
Ψηλότερα επικρατούν οι βελανιδιές, οι καστανιές, οι κρανιές, οι φράξοι, τα σφενδάμια και οι φλαμουριές, ενώ ένα μικρό τμήμα αυτής της ζώνης αναδασώθηκε με μαύρη πεύκη.
Στα Β υπάρχουν πολλά καστανοπερίβολα, από τα οποία παράγονται σχεδόν αποκλειστικά κάστανα και ελάχιστη ξυλεία.
Από τα 500 έως τα 1600 μέτρα κυριαρχεί η οξυά είτε σε αμιγή δάση είτε σε μικτά με ελάτη, κυρίως στις Β και Α πλαγιές του βουνού.
Το 13% της δασοκάλυψης του Αισθητικού Δάσους Κισσάβου αποτελείται από έλατα που επανεγκαθίστανται έπειτα από μακρό χρονικό διάστημα υπερεκμετάλλευσης.
Πάνω από το δασοόριο αρχίζει η αλπική ζώνη με μεγάλη ποικιλία ειδών.
Περιορισμένη είναι η εμφάνιση της ιπποκαστανιάς, που αποτελεί σπάνιο είδος ως αυτοφυές. Τέλος, τμήμα του δάσους αποτελεί ελεγχόμενη κυνηγετική περιοχή.
Δάσος Μογγοστού – Νομός Κορινθίας
Δυτικά των χωριών Σούλι και Μ. Βάλτος του νομού Κορινθίας βρίσκεται το δάσος Μογγοστού.
Το δάσος είναι απομεινάρι των απέραντων δρυοδασών της Πελοποννήσου και οι αιωνόβιες βελανιδιές που το αποτελούν δημιουργούν ένα όμορφο περιβάλλον.
Αναπτύσσεται σε μια ελαφρώς επικλινή έκταση μεκλίση από 3% έως και 20%, με έκθεση Ανατολική στους πρόποδες του όρους Κυλλήνη (Ζήρεια).
Εκτός από τις βελανιδιές συναντάμε τη χαλέπιο και την μαύρη πεύκη, την κεφαλληνιακή ελάτη, το πουρνάρι, το φυλίκι, την κουτσουπιά και τις χαρακτηριστικές κουμαριές και γλυστροκουμαριές.
Δάσος Μύτικα, Νικόπολης – Ημιφυσικό πεδινό δάσος
Παράκτιο ημιφυσικό πεδινό δάσος κυρίως συγκροτούμενο από ιθαγενή και ξενικά κωνοφόρα (χαλέπιος, πεύκη, τραχεία πεύκη,ακτινωτή πεύκη, μαύρη πεύκη, παραθαλάσσια πεύκη) αλλά και από ξενικά πλατύφυλλα (ευκάλυπτος, κυανόφυλλη ακακία,ψευδακακία).
Πλούσιος υπώροφος από μακία βλάστηση (σχοίνος, λιγαριά, πικροδάφνη, φιλλύκι, πουρνάρι, μυρτιά) και ορισμένα υγρόφιλα πλατύφυλλα (νερόφραξος, φτελιά).
Λείπει η κουκουναριά που θα μπορούσε να υπάρχει. Διασχίζεται απόαρκετούς δασικούς δρόμους και μονοπάτια και εφάπτεται σεμεγάλο μήκος με αμμώδη ακτή.
Είναι προσφιλής τόποςαναψυχής του τοπικού πληθυσμού και γειτνιάζει με τονεκτεταμένο αρχαιολογικό χώρο της Νικοπόλεως.
Περιλαμβάνεται σε ευρύτερη έκταση που κηρύχθηκε ως αρχαιολογικός χώρος.
Προήλθε από αναδασώσεις της 10ετίαςτου 1960 επί δημοσίας επικοιστικής εκτάσεως πουχρησιμοποιούνταν ως χειμέριο λιβάδι.
Στενά Νέστου – Ένα αληθινό μνημείο της φύσης
Πρόκειται για ένα αληθινό μνημείο της φύσης, που διαθέτει τόση ομορφιά και μαγεία όση πολύ λίγες περιοχές της χώρας μας.
Ο Νέστος κυλά ήσυχα σαν φίδι, κατεβαίνοντας το βουνό και ολόγυρα στις όχθες η πλούσια βλάστηση οργιάζει.
Πανύψηλα δέντρα, σπηλιές στα βράχια, παραλίες με άμμο και άγρια ζώα συνθέτουν το σκηνικό το οποίο θαρρείς μετά από κάθε μέτρο γίνεται όλο και πιο όμορφο.
Τη διαδρομή της ροής του ποταμού στην περιοχή των Στενών διασχίζει η σιδηροδρομική γραμμή που ενώνει τη Θεσσαλονίκη με την Αλεξανδρούπολη.
Πευκοδάση της Σκιάθου
Το σύνολο των δασών της Σκιάθου, που καταλαμβάνει το κεντρικό και ανατολικό τμήμα του νησιού.
Παρουσιάζουν πυκνή βλάστηση και αείφυλλα-πλατύφυλλα, που φθάνουν μέχρι τις όμορφες παραλίες του νησιού.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το δάσος των Κουκουναριών στο ΝΔ τμήμα του νησιού, που αποτελεί σημαντικότατο βιότοπο, καθώς φιλοξενεί ένα από τα τρία δάση κουκουναριάς στην Ελλάδα.
Δάσος Καλαβρύτων | Δέντρα, θάμνους και λιβάδια
Γύρω από τα Καλάβρυτα η δασική περιοχή καλύπτεται από δέντρα, θάμνους και λιβάδια και είναι διάσημη για το μνημείο εκτελεσθέντων κατά τη Γερμανική κατοχή.
Καλύπτει έκταση 17.500 στρεμμάτων και παρουσιάζει σημαντικότατους τύπους οικοτόπων της χλωρίδας και πανίδας
Δάσος Αμυγδαλεώνα γύρω από την πόλη της Καβάλας
Πρόκειται για τεχνητό δάσος κωνοφόρων με κυρίαρχο είδος την τραχεία πεύκη, που ιδρύθηκε από το 1914 έως το 1940 σε έκταση 8579 στρεμμάτων γύρω από την πόλη της Καβάλας.
Η υπόλοιπη έκταση των 20.000 στρεμμάτων είναι θαμνότοπος και φρυγανότοποι στους οποίους πρόκειται να εγκατασταθεί ψηλά δάσος κωνοφόρων και πλατυφύλλων.
Πριν πραγματοποιηθεί η αναδάσωση, η απέναντι της πόλης περιοχή καλυπτόταν από γυμνά βράχια που αντανακλούσαν την ηλιακή ακτινοβολία και ανέβαζαν τη θερμοκρασία το καλοκαίρι στην πόλη, όπως αφηγούνται οι παλαιοί κάτοικοι.
Η κατάσταση αυτή ανατράπηκε με την ανάπτυξη του δάσους, το οποίο σήμερα χρησιμοποιείται για την αναψυχή των κατοίκων της Καβάλας.
Δυστυχώς η μεγάλη πυρκαγιά του 1985 κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος του ψηλού δάσους.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η δημιουργία δάσους κωνοφόρων και μάλιστα με κυρίαρχο είδος την τραχεία πεύκη, που είναι ξενικό για την περιοχή, ήταν ατυχής γιατί έχει πάντα τον κίνδυνο ολοκληρωτικής καταστροφής από φωτιά.
Η αναδασωτική προσπάθεια που άρχισε πάλι μετά τη μεγάλη πυρκαγιά πρέπει να συνεχιστεί μέχρι να καλυφθεί το σύνολο των εκτάσεων, αξιοποιώντας κάθε δυνατότητα εγκατάστασης και συντήρησης αυτοφυών πλατυφύλλων δέντρων και θάμνων.
Δάσος Αηλιά βόρεια της πόλης των Τρικάλων
Δύο ανεξάρτητοι λόφοι βόρεια της πόλης των Τρικάλων που αποτελούν τις νοτιότερες απολήξεις του ορεινού συγκροτήματος των Αντιχασίων.
Ο λόφος του Κάστρου έχει έκταση 40 στρέμματα και βορειότερα ο λόφος του Αηλιά 240 στρέμματα.
Ο λόφος του Κάστρου φιλοξενεί τουριστικό περίπτερο, το ρολόϊ της πόλης και το υδραγωγείο.
Ο λόφος του Αηλία είναι χώρος αναψυχής με την ομώνυμη εκκλησία, το δημοτικό αναψυκτήριο και ένα ζωολογικό κήπο.
Βαθιά γόνιμα εδάφη στα οποία εγκαταστάθηκε από το 1950 το δάσος των κωνοφόρων, ενώ υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για πλατύφυλλα. Το βόρειο τμήμα του Αηλιά κάηκε πρόσφατα.
Τα κωνοφόρα θα υποχωρήσουν με φυσικό τρόπο αργά ή γρήγορα και τη θέση τους θα πάρει η φυσική βλάστηση της περιοχής.
Η διαδικασία αυτή μπορεί να επιταχυνθεί με μεγάλος πλήθος πλατυφύλλων ειδών που μπορεί και πρέπει να εισαχθεί.
Έτσι θα προκύψει ένα υγιέστερο, αισθητικότερο και ανθεκτικότερο στις φωτιές δάσος.
Δάσος Τιθορέας | Βόρεια του Ορεινού όγκου του Παρνασσού
Υπερκείμενη στον οικισμό της Τιθορέας περιοχή με πολύ απότομες κλίσεις και εντυπωσιακές απόκρημνες θέσεις και σπηλιές, κυρίως στο Α τμήμα, όπου κατά την παράδοση γεννήθηκε ο Οδ. Ανδρούτσος στην ομώνυμη σπηλιά.
Στο Α επίσης τμήμα εντυπωσιακό είναι το φαράγγι του ρέματος «Καχάλα» που κατεβαίνει από τις ψηλότερες κορυφές του Παρνασσού.
Στη σύνθεση της βλάστησης συμμετέχουν κυρίως είδη των αείφυλλων πλατυφύλλων σε καλή ανάπτυξη και συχνά δενδρώδη μορφή.
Λόγω του βόρειου προσανατολισμού του σκιερού και δροσερού περιβάλλοντος εμφανίζονται και λιγότερα θερμόβια είδη όπως η οστριά, η φτελιά, η κουτσουπιά, η μελικοκιά, ακόμα και σποραδικά άτομα ελάτης σε οριακή κατάσταση.
Στην κατώτερη ζώνη που εφάπτεται στον οικισμό υπάρχει μια συστάδα τραχείας πεύκης ηλικίας 40 περίπου ετών σε φθίνουσα κατάσταση.
Υπολείμματα αρχαίου τείχους (3ου ή 4ου αιώνα π.Χ.) είναι εμφανή στην οριοθετημένη περιοχή αλλά και μέσα και γύρω από τον οικισμό.
Τέσσερα γραφικά εξωκλήσια που περιβάλλονται από αιωνόβιες δρυς και πουρνάρια (Αγ. Γεώργιος, Προφ. Ηλίας,Αγ. Νικόλαος, Αγ. Ιερουσαλήμ) είναι προσφιλείς τόποι θρησκευτικών εκδηλώσεων των κατοίκων.