Χειμώνας. Τι είναι χειμερινό ηλιοστάσιο, πώς φαίνεται από το διάστημα

Χειμώνας. Τι είναι το χειμερινό ηλιοστάσιο και πώς φαίνεται από το Διάστημα. Η πρώτη «επίσημη» νύχτα του χειμώνα που είναι και η μεγαλύτερη του έτους. Το χειμερινό ηλιοστάσιο, σηματοδοτεί τον ερχομό του χειμώνα.

Χειμώνας. Το χειμερινό ηλιοστάσιο και πώς φαίνεται από το Διάστημα

Ο Χειμώνας είναι μία από τις τέσσερις εποχές της εύκρατης ζώνης και είναι η ψυχρότερη εποχή του έτους.

Αστρονομικά, ξεκινά με το χειμερινό ηλιοστάσιο (χειμώνας) στις 21 Δεκεμβρίου στο Βόρειο Ημισφαίριο (που ανήκει και η Ελλάδα) και στις 21 Ιουνίου στο Νότιο Ημισφαίριο.

Το βόρειο ημισφαίριο έχει την 21η Δεκεμβρίου (ή 22 Δεκεμβρίου) τη μικρότερη μέρα και τη μεγαλύτερη νύχτα του χρόνου. Το χειμερινό ηλιοστάσιο, σηματοδοτεί τον ερχομό του χειμώνα.

Αντίστροφα στο νότιο ημισφαίριο θα αρχίσει το καλοκαίρι καθώς η διάρκεια της ημέρας φθάνει στο αποκορύφωμά της.

Στις 22 ή 23 Σεπτεμβρίου, όταν ο Ήλιος φτάνει στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο του, υπάρχουν περίπου ίση ημέρα και νύχτα, αλλά στη συνέχεια σταδιακά αυξάνεται η νύχτα σε βάρος της ημέρας.

Όταν ο Ήλιος φθάνει στο νοτιότερο σημείο της τροχιάς του, στο χειμερινό ηλιοστάσιο, αρχίζει και πάλι να σκαρφαλώνει κάθε ημέρα όλο και πιο ψηλά στον ουρανό, με αποτέλεσμα η ημέρα να κερδίζει ξανά το χαμένο «έδαφος», έως ότου στην εαρινή ισημερία το φως και το σκοτάδι έχουν πάλι σχεδόν ίση διάρκεια.

Ισημερίες και ηλιοστάσια | Equinoxes and Solstices from Space

Στο βίντεο της NASA, η εναλλαγή των εποχών από το Διάστημα. Οι ισημερίες και τα ηλιοστάσια είναι εμφανή.

Στην αστρονομία ισημερία καλείται η αστρική ημέρα κατά την οποία το κέντρο του ηλιακού δίσκου βρίσκεται ίσο χρονικό διάστημα πάνω και κάτω από τον ορίζοντα.

Διαγράφει δηλαδή ίσα τόξα (ημερήσιο και νυκτερινό), και κατά τη διάρκεια της οποίας οι ακτίνες του ηλίου πέφτουν με γωνία 90 μοιρών (κάθετα) στον ισημερινό, παρουσιάζοντας έτσι μηδενική απόκλιση.

Στις ισημερίες η μέρα και η νύχτα έχουν περίπου την ίδια διάρκεια (και όχι ακριβώς την ίδια), ενώ στον Ισημερινό το μεσημέρι ο ήλιος βρίσκεται κατακόρυφα ακριβώς από πάνω του.

Αν ο ήλιος δεν ήταν παρά ένα φωτεινό σημείο στον ουρανό και η Γη δεν είχε ατμόσφαιρα (η οποία καμπυλώνει ελαφρά τις ηλιακές ακτίνες), τότε μόνο, κατά τη στιγμή της ισημερίας, η μέρα και η νύχτα θα ήσαν ακριβώς ίσες (12 ώρες η κάθε μια).

Το Χειμερινό Ηλιοστάσιο στη Λαογραφία

Οι Ρωμαίοι στις 25 Δεκεμβρίου γιόρταζαν τα Βρουμάλια (Brumalia = η τροπή του Ηλίου), που ήταν αφιερωμένα στη μικρότερη ημέρα του χρόνου και στα γενέθλια του Μίθρα, του ανίκητου Ήλιου (Dies Natalis Solis Invicti).

Νωρίτερα, οι Ρωμαίοι γιόρταζαν τα Σατουρνάλια (17-23 Δεκεμβρίου), όπου επικρατούσε κλίμα γενικής ευφορίας και ανταλλάσσονταν δώρα. Και οι δύο αυτές γιορτές είχαν αναφορές στα αρχαιοελληνικά Κρόνια.

Οι αγγλοσαξωνικοί λαοί τιμούσαν το χειμερινό ηλιοστάσιο με παγανιστικές ηλιολατρικές γιορτές, όπως το άναμμα φωτιάς (Yule Log), για να χαιρετίσουν την επάνοδο του ήλιου στο βόρειο ημισφαίριο.

Παλαιότερα συνηθιζόταν την ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου να τοποθετείται στο αναμμένο τζάκι ένα αρκετά μεγάλο ξύλο, που ονομαζόταν μαμμή ή μπάμπω.